قرآن، بعد از متّقین، گروهى از کفّار را معرّفى مى‌کند. آنها که در گمراهى و کتمانِ حقّ، چنان سرسختند که حاضر به پذیرش آیات الهى نیستند . (آیه پنج تا ده سوره بقره)
1) روش تبلیغ براى کفّار، انذار است. اگر انذار و هشدار در انسان اثر نکند، بشارت و وعده‌ها نیز اثر نخواهند کرد. «سواء علیهم ءانذرتهم ام لم تُنذرهم»...
2) انتظار ایمان آوردنِ همه‌ى مردم را نداشته باشید. «... هم لا یؤمنون» ...
3) قلب انسان، متغیّر و تأثیرپذیر است. لذا مؤمنان اینچنین دعا مى‌کنند: «ربّنا لاتزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا» ...
4) درک نکردن حقیقت، شاید بالاترین کیفرهاى الهى است. «ختم اللَّه على قلوبهم» ....
توضیحات : در آغاز این سوره (بقره) ، براى معرّفى مؤمنان چهار آیه و براى شناسایى کفّار دو آیه آمده است.
از آیه 8 تا 20 گروه سومى را معرّفى مى‌کند که منافق هستند. اینان نه ایمان گروه اوّل را دارند و نه جرأت و
جسارت گروه دوم را در ابراز کفر.
منافق، همانند موش صحرایى است که براى لانه‌اش دو راه فرار قرار مى‌دهد، یکى از آن دو را باز مى‌گذارد و از آن رفت و آمد مى‌کند و دیگرى را بسته نگه مى‌دارد.
هر گاه احساس خطر کند با سر خود راه بسته را باز کرده و مى‌گریزد. نام سوراخ مخفى موش «نافقاء» است که کلمه منافق نیز از همین واژه گرفته شده است
5) ایمان، یک مسئله قلبى است وبه اظهارات انسان بستگى ندارد. «ماهم بمؤمنین» ....
6) اساس ایمان، ایمان به مبدأ و معاد است. «آمنا باللَّه و بالیوم الآخر» ....
7) خداوند از درون انسان، آگاه است. «وما هم بمؤمنین» ....
8) قرآن، بازتاب کار نیک و بد انسان را براى خود او مى‌داند. چنانکه در این آیه مى‌فرماید: خدعه با دین، خدعه با خود است نه خدا. و در جاى دیگر مى‌فرماید: اگر نیکى کنید، به خود نیکى کرده‌اید و اگر بدى کنید، به خود کرده‌اید
9) زمینه‌هاى عزّت و سقوط را، خود انسان در خود به وجود مى‌آورد. «لهم عذاب الیم بما کانوا یکذبون» ....
10) دروغگویى، از روشهاى متداول منافقان است. «کانوا یَکذبون»....
11) گرچه منافقان پندپذیر و نصیحت خواه نیستند، ولى بهتر است با آنها سخن گفت و نهى از منکر کرد. «قیل لهم» ....
12) نفاق، عامل فساد است. «لا تفسدوا فى الارض»....
13) منافق چند چهره بودن خود را مردمدارى واصلاحطلبى مى‌داند. «انمّا نحن مصلحون» ....
14) منافق، فقط خود را اصلاحطلب معرّفى مى‌کند. «انّما نحن مصلحون» ....
